W szerszej perspektywie ich kumulacja groziła stwierdzeniem bezczynności organu administracji publicznej lub przewlekłości postępowania.

W uzasadnieniu do pierwotnej wersji zmian w postępowaniu administracyjnym (w której również zachowana była instytucja ponaglenia) wskazywano, że dotychczasowe przepisy nie przewidywały między innymi obowiązku ustosunkowania się przez organ do środka zaskarżenia przysługującego na bezczynność lub przewlekłość, ani terminu na przekazanie go organowi wyższego stopnia. Taki stan nie sprzyjał więc efektywnej realizacji przez strony przysługujących im uprawnień. Między innymi konsekwencją powyższego była konieczność modyfikacji dotychczasowych przepisów.

Poza samą instytucją ponaglenia ustawodawca wprowadził powiązane z nią rozwiązania, które mają gwarantować jej odpowiednie zastosowanie. Można tu wymienić między innymi wprowadzenie obowiązku pouczenia strony przez organ o możliwości wniesienia ponaglenia, a także usunięcie wątpliwości odnośnie terminu, w jakim można wnieść skargę do sądu administracyjnego na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie sprawy.

Szybkość postępowania a zasady postępowania administracyjnego
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na zmianę zasad postępowania administracyjnego, które mają znaczący związek z szybkością tegoż postępowania. Nowelizacja nie objęła dotychczasowego brzmienia art. 12 k.p.a., zgodnie z którym organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Jak wskazał w tym kontekście NSA (wyrok z dnia 15 grudnia 2016 r., II GSK 5075/16), przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ zaistnieje, gdy będzie mu można skutecznie postawić zarzut niedochowania należytej staranności w takim zorganizowaniu postępowania administracyjnego, by zakończyło się ono w rozsądnym terminie, względnie zarzut prowadzenia czynności pozbawionych dla sprawy jakiegokolwiek znaczenia. Brak należytej staranności we właściwym zorganizowaniu postępowania, to np.: wykonywanie czynności w dużym odstępie czasu, wykonywanie czynności pozornych, powodujących, że formalnie organ nie jest bezczynny, mnożenie przez organ czynności dowodowych ponad potrzeby wynikające z istoty sprawy. Niewątpliwie, tego rodzaju ujęcia sprawy stanowiły jedną z merytorycznych podstaw dokonanej nowelizacji i wprowadzenia instytucji ponaglenia.

W samych zmienionych przepisach dotyczących zasad postępowania oraz przepisach z dalszej części kodeksu, szybkość postępowania pojawia się przy zróżnicowanych okazjach. Można w tym miejscu w szczególności wskazać art. 7b k.p.a. rozwijającym zasady współdziałania organów administracji publicznej, jednym z wymienionych celów jest szybkość postępowania. Szybkość postępowania muszą brać również organy administracji publicznej pod uwagę jako jedną z przesłanek przy okazji organizowania mediacji, prowadzenia specjalnego postępowania uproszczonego, czy milczącego załatwiania spraw. O wadze szybkości postępowania pamiętać więc również należy przy okazji wykładni przepisów dotyczących ponaglenia.

Przesłanki wniesienia ponaglenia
Zgodnie z art. 37 nowego brzmienia k.p.a., prawo do wniesienia ponaglenia służy stronie w dwóch przypadkach:
– jeżeli w terminie określonym w art. 35 k.p.a. (lub przepisach szczególnych) nie załatwiono danej sprawy - czyli jeżeli występuje bezczynność organu
– jeżeli postępowanie jest prowadzone dłużej, niż jest to niezbędne dla załatwienia sprawy - czyli jeżeli występuje przewlekłość postępowania.

Serwis Budowlany Artykuł stanowi fragment komentarza praktycznego, opublikowanego w programie Serwis Budowlany Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami