1. Wprowadzenie

Następstwem sądowej kontroli decyzji administracyjnej może być poza rozstrzygnięciami o charakterze proceduralnym (postanowienie o odrzucenie skargi lub umorzeniu postępowania), oddalenie skargi lub jej uwzględnienie i wyeliminowanie decyzji z obrotu prawnego (uchylenie decyzji lub stwierdzenie jej nieważności).

Z punktu widzenia inwestora rozstrzygnięciem najbardziej oczekiwanym jest oddalenie skargi, które oznacza, że WSA podziela pogląd organów administracji publicznej ustalających warunki zabudowy. Biorąc jednak pod uwagę praktykę orzeczniczą WSA, której odzwierciedleniem jest statystyka wydawanych orzeczeń (www.orzeczenia.nsa.gov.pl) nie można wykluczyć, że w następstwie skargi ostateczna decyzja o warunkach zabudowy zostanie przez sąd uchylona. Niezależnie bowiem od treści wniesionej skargi, WSA nie jest związany jej granicami i z urzędu dokonuje weryfikacji zaskarżonej decyzji.

Inwestor w sytuacji zaskarżenia ostatecznej decyzji administracyjnej do sądu, powinien uwzględnić ryzyko uchylenia przedmiotowej decyzji, które w razie skutecznie złożonej skargi (pochodzącej od strony i prawidłowo opłaconej) zawsze istnieje. Warto zatem rozważyć skutki uchylenia takiej decyzji dla procesu inwestycyjnego oraz omówić instrumenty ochrony interesów prawnych adresata decyzji (inwestora).

Sądowa kontrola administracji

Postępowanie sądowo administracyjne jest dwuinstancyjne, a od wyroku WSA przysługuje skarga kasacyjna do NSA, w następstwie której niekorzystny wyrok Sądu pierwszej instancji może zostać uchylony. Jedynie prawomocny wyrok WSA eliminuje z obrotu prawnego decyzję administracyjną. Wyrok ten stanie się prawomocny, jeżeli strona nie złoży od niego skargi kasacyjnej w terminie 30 dni od daty doręczenia tego wyroku wraz z uzasadnieniem lub gdy NSA oddali lub odrzuci skargę kasacyjną. Termin rozpoznania skargi kasacyjnej jest trudny do określenia, niemniej jednak zazwyczaj wynosi on około kilku miesięcy. Na wniesienie skargi kasacyjnej przysługuje miesiąc czasu, a organ, którego decyzja została zaskarżona obowiązany jest w terminie miesiąca udzielić odpowiedzi na skargę. Zakładając, że skarga nie zostanie przez ten organ uwzględniona (istnieje możliwość samokontroli decyzji), to dopiero po kilku miesiącach od ogłoszenia wyroku WSA akta trafią do NSA. Należy jednocześnie pamiętać, że wniesienie skargi kasacyjnej wstrzymuje wykonalność wyroku sąd I instancji, a zatem co do zasady nie wywołuje on skutków prawnych.@page_break@

Analizując skutki zaskarżenia decyzji o warunkach zabudowy do WSA warto zauważyć, że w orzecznictwie sądowo - administracyjnym panuje pogląd nie przewidujący możliwości wstrzymania wykonalności decyzji o warunkach zabudowy, która jest przedmiotem weryfikacji sądu.

Teoretycznie, w razie złożenia skargi, Strona może domagać się wstrzymania wykonalności zaskarżonej decyzji. Sąd wniosek taki powinien rozpoznać, a ewentualne jego uwzględnienie stanowiłoby ryzyko dla inwestora, ponieważ pomimo jedynie stanu zawisłości sprawy przed Sądem, wykonalność decyzji, a przez to jej skutki byłyby wstrzymane. W odniesieniu jednak do decyzji o warunkach zabudowy sądy administracyjne nie wstrzymują ich wykonalności.

W orzecznictwie zgodnie podkreśla się, że co do zasady wykonanie aktu administracyjnego to spowodowanie, w sposób dobrowolny lub przymusowy (w drodze egzekucji), takiego stanu rzeczy, który jest zgodny z rozstrzygnięciem zawartym w danym akcie. W tym sensie decyzja ustalająca warunki zabudowy niewątpliwie nie nadaje się do wykonania. Pomimo, że jej uzyskanie stanowi jedno ze stadiów procesu inwestycyjnego, to jednak jej uzyskanie nie uprawnia strony do podjęcia jakichkolwiek robót budowlanych. Stanowi bowiem jedynie formalny wymóg, od spełnienia którego uzależnione jest uzyskanie pozwolenia na budowę.

Z tego też względu nie można tu mówić o "wykonalności" decyzji w znaczeniu, w jakim zwrot ten został przyjęty w art. 61 § 3 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) - dalej u.p.s.a. - (por. postanowienie NSA z dnia 18 sierpnia 2009 r. sygn. akt II OZ 665/09 - Lex nr 552936). Oznacza to, że w razie wniesienia skargi wraz ze stosownym wnioskiem, sąd nie wstrzyma wykonalności decyzji o warunkach zabudowy i nadal będzie ona wywoływać skutki prawne. Podobnie zresztą będzie w przypadku, gdy WSA uchyli decyzję SKO oraz poprzedzającej ją decyzję organu gminy. Dopóki wyrok nie nabierze prawomocności, rozstrzygnięcie administracyjne będzie wykonalne, a z kolei uzyskaniu prawomocności orzeczenia sądu może przeszkodzić skarga kasacyjna. W związku z tym do czasu wydania wyroku przez NSA, czyli przynajmniej jeszcze przez kilka miesięcy ostateczna decyzja o warunkach zabudowy - pomimo jej negatywnej weryfikacji - pozostanie w obrocie prawnym.
(...)

Pełna treść komentarza dostępna jest w programie Serwis Budowlany>>