Najczęściej budowa ogrodzenia o wysokości nieprzekraczającej 2,2 m nie wymaga pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia (art. 29 ust. 2 pkt 20 prawa budowlanego). Ale nie oznacza to, że nie ma w ogóle żadnych wymogów. Zdarza się, że ogrodzenie postawiono nielegalnie.

Jak wymogi trzeba spełnić 

Ogrodzenie wolno postawić na własnej działce, co do której posiada się tytuł prawny uprawniający do wykonywania robót budowlanych, czyli prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Ponadto nie może ono stwarzać zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi i zwierząt. Przepisy zabraniają umieszczania na ogrodzeniach, na wysokości mniejszej niż 1,8 m, ostro zakończonych elementów, drutu kolczastego, tłuczonego szkła oraz innych podobnych wyrobów (par.  41 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia.2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie).

Istotne są przepisy prawa miejscowego, takie jak: miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub coraz częściej pojawiająca się w gminach, uchwała w sprawie zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabarytów, standardów jakościowych oraz rodzajów materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane, czyli tzw. uchwała krajobrazowa. Przepisy planistyczne – zwłaszcza uchwały krajobrazowe – często narzucają określony wygląd ogrodzenia, wysokość czy materiały, z jakich można je wykonać, bądź wskazują które z nich są zabronione. W miejscowy planie zagospodarowania przestrzennego również znajduje się szereg informacji na temat planów budowy dróg, czy zmiany parametrów już istniejących, co jest szczególnie istotne w kontekście budowy ogrodzenia, bowiem nie powinno ono przekraczać linii rozgraniczających drogę oraz naruszać minimalnych odległości od dróg gminnych, powiatowych, czy też pasa drogowego.

W przypadku naruszenia wspomnianych przepisów trzeba liczyć się z interwencją organu nadzoru budowlanego i koniecznością przebudowy, a nawet rozbiórki części lub całości ogrodzenia. Inwestycja może również zostać uznana za samowolę budowlaną i wówczas podlegałaby legalizacji.

 

Co wynika z orzecznictwa

Na temat ogrodzeń istnieje również bogate orzecznictwo. Zgodnie z treścią uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3. października 2016 r.  „do robót budowlanych i obiektów budowlanych, które nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę i nie są objęte obowiązkiem zgłoszenia, mogą być stosowane przepisy art. 50 ust. 1 pkt 2 lub pkt 4 prawa budowlanego  a także art. 51 ust. 7 tej ustawy, jeżeli roboty budowlane zostały wykonane w sposób, o którym mowa w art. 50 ust. 1 pkt 2 lub pkt 4. -  Innymi słowy, dany obiekt może być poddany ocenie również pod kątem jego zgodności z powszechnie obowiązującymi przepisami (art. 50 ust. 1 pkt 4 Prawa budowlanego)

Według niej należy rozróżnić sytuację, w której decydujemy się na ogrodzenie już zabudowanej posesji (np. domem mieszkalnym), a niezabudowanej. Również w tym przypadku orzecznictwo sprzed nowelizacji prawa budowlanego obowiązującej od 19 września 2020 r. będzie wciąż aktualne. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z  15 grudnia 2016 r. (sygn. akt II OSK 1463/16) ogrodzenie działki już zabudowanej jest urządzeniem technicznym, związanym z istniejącymi na działce zabudowaniami. Wykonanie natomiast ogrodzenia na działce niezabudowanej powoduje powstanie obiektu, o jakim mowa w art. 3 pkt 3 prawa budowlanego.  Kwalifikacja ta będzie miała znaczenie dla organu nadzoru budowlanego przy wyborze ewentualnego postępowania legalizacyjnego w sytuacji samowolnej budowy ogrodzenia, bądź budowy ogrodzenia, które będzie naruszało przepisy prawa. Przykładowo ustalenie, że zrealizowano ogrodzenie, wzniesione na działce już zabudowanej, ma charakter urządzenia technicznego, pozwala na zastosowanie w sprawie trybu postępowania przewidzianego w art. 50 i art. 51, a nie art. 48 czy 49b prawa budowlanego

Istotne znaczenie będzie miało również to, czy ogrodzenie w istocie jest „jedynie” ogrodzeniem, czy ze względu na specyfikę wykonania i charakterystyczne cechy będzie już murem oporowym.

Czasami potrzeba jest zgoda 

W niektórych przypadkach inwestor musiał uzyskać zgodą właściwego miejscowo organu administracji architektoniczno – budowlanej. Chodzi o budowę ogrodzenia o wysokości powyżej 2,2 m oraz na terenie objętym ochroną konserwatorską, o której mowa w art. 29 ust. 7 prawa budowlanego. Ponadto taka zgoda jest potrzebna w wypadku ogrodzeń o wysokości mniejszej niż  2,2 m, jeżeli znajduje się ono 

na obszarze wpisanym do rejestru zabytków.

W tym wypadku zastosowanie będzie miał art. 29 ust. 7 prawa budowlanego zgodnie z którym roboty budowlane, o których mowa w ust. 1–4, wykonywane:

  1. przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków – wymagają decyzji o pozwoleniu na budowę,
  2. na obszarze wpisanym do rejestru zabytków – wymagają dokonania zgłoszenia – przy czym do wniosku o decyzję o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia należy dołączyć pozwolenie właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków wydane na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Wówczas w zgłoszeniu robót budowlanych budowy ogrodzenia, oprócz wymogu, o którym mowa w art. 29 ust. 7 pkt 2 prawa budowlanego (pozwolenie konserwatorskie), zgodnie z art. 30 ust. 2 prawa budowlanego należy określić rodzaj, zakres, miejsce i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia należy również dołączyć

  1. oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane
  2. odpowiednie szkice lub rysunki – w zależności od potrzeb;
  3. pozwolenia, uzgodnienia i opinie, których obowiązek dołączenia wynika z przepisów odrębnych ustaw, w szczególności decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, zgodnie z art. 72 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, lub kopie tych pozwoleń, uzgodnień, opinii i innych dokumentów.

Zgłoszenie należy dostarczyć co najmniej 21 dni przed rozpoczęciem budowy ogrodzenia – tyle również wynosi termin na wniesienie ewentualnego sprzeciwu do zgłoszenia przez organ administracji architektoniczno – budowlanej.