Rozdział 8 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane reguluje ustrój oraz zadania i kompetencje organów administracji architektoniczno-budowlanej oraz organów nadzoru budowlanego [1]. Ustawodawca kwalifikuje do organów administracji architektoniczno-budowlanej: starostę, wojewodę oraz Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego (zob. art. 80 ust. 1 p.b.). Zadania nadzoru budowlanego wykonują natomiast: powiatowy inspektor nadzoru budowlanego, wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego jako kierownika wojewódzkiego nadzoru budowlanego, wchodzącego w skład zespolonej administracji wojewódzkiej oraz Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego (zob. art. 80 ust. 1 p.b.). Ustawodawca zastrzega w art. 80 ust. 4 p.b., że administrację architektoniczno-budowlaną i nadzór budowlany w dziedzinie górnictwa sprawują organy określone w odrębnych przepisach.
Podstawowe obowiązki organów obu kategorii zostały uregulowane identycznie w art. 81 p.b., natomiast art. 81a p.b. określa kompetencje organów nadzoru budowlanego związane z czynnościami kontrolnymi. Na uwagę zasługuje unormowanie wynikające z art. 81c p.b., które reguluje szczególne kompetencje organów administracji architektoniczno-budowlanej oraz organów nadzoru budowlanego polegające na żądaniu od uczestników procesu budowlanego, właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego, informacji lub udostępnienia dokumentów:
1) związanych z prowadzeniem robót, przekazywaniem obiektu budowlanego do użytkowania, utrzymaniem i użytkowaniem obiektu budowlanego;
2) świadczących, że wyroby stosowane przy wykonywaniu robót budowlanych, a w szczególności wyroby budowlane, zostały wprowadzone do obrotu lub udostępnione na rynku krajowym zgodnie z przepisami odrębnymi.
Ustawodawca wzmacnia realizację przedstawionych kompetencji, stanowiąc w art. 81c ust. 2 p.b., że w razie powstania uzasadnionych wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych, a także stanu technicznego obiektu budowlanego, organy mogą nałożyć na uczestników procesu budowlanego, właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego obowiązek dostarczenia w określonym terminie odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz. Koszty ocen i ekspertyz ponosi osoba zobowiązana do ich dostarczenia. Przedstawiony obowiązek jest nakładany w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie. Przepis art. 81c ust. 4 p.b. określa konsekwencje niewywiązania się z nałożonego obowiązku. W razie niedostarczenia w wyznaczonym terminie żądanych ocen lub ekspertyz albo w razie dostarczenia ocen lub ekspertyz, które niedostatecznie wyjaśniają sprawę będącą ich przedmiotem, organ administracji architektoniczno-budowlanej lub nadzoru budowlanego może zlecić wykonanie tych ocen lub ekspertyz albo wykonanie dodatkowych ocen lub ekspertyz na koszt osoby zobowiązanej do ich dostarczenia.
 |
Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie Serwis Budowlany Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów |
 |
@page_break@
W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazano, że postanowienie, o którym mowa w art. 81c ust. 2 p.b. ma charakter dowodowy, co oznacza, że postępowanie w którym jest wydawane stanowi część innego (już toczącego się) postępowania przewidzianego w prawie budowlanym, bądź jest elementem wyjaśnienia przez organ okoliczności, które mogłyby uzasadniać wszczęcie takiego postępowania [2]. W przywołanym przepisie ustawodawca odwołuje się do przesłanki polegającej na powstaniu „uzasadnionych wątpliwości”. Należy to interpretować jako ograniczenie możliwości nałożenia obowiązku dostarczenia ocen technicznych lub ekspertyz do sytuacji wyjątkowych. Organy administracji architektoniczno-budowlanej oraz organy nadzoru budowlanego nie mogą nadużywać kompetencji przyznanych w art. 81c ust. 2 ustawy [3]. Z całą pewnością należy uznać za niedopuszczalne stosowanie tego przepisu do przerzucania na strony, spoczywającego na organach, obowiązku wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy [4]. Treść postanowienia o nałożeniu określonego obowiązku powinna wskazywać konkretne wątpliwości dotyczące: jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych i stanu technicznego obiektu budowlanego. Wątpliwości można uznać za „uzasadnione”, jeżeli będą wynikać ze stopnia komplikacji, złożoności przedmiotu sprawy, które powodują, że przedstawiciele organu nie posiadają odpowiednich przyrządów, narzędzi pomiarowych bądź wyjaśnienie sprawy wymaga wiedzy specjalistycznej . Ponadto, ocena konieczności sporządzenia ekspertyzy powinna odnosić się do poszczególnych elementów budynku, znajdującej się w nim instalacji, których stan techniczny jest taki, że budzi wątpliwości [6]. Wydaje się również, że „określony” termin dostarczenia ocen i ekspertyz powinien być odpowiedni, tj. wystarczający w świetle okoliczności i skomplikowania danej sprawy.
Regulacja art. 81c p.b. wyraźnie określa podmioty, na które organy mogą nałożyć obowiązek dostarczenia ocen technicznych lub ekspertyz. Zakres podmiotowy obowiązku obejmuje:
- uczestników procesu budowlanego, tj.: inwestora; inspektora nadzoru inwestorskiego; projektanta; kierownika budowy lub kierownika robót (zob. art. 17 p.b.);
- właściciela;
- zarządcę obiektu budowlanego.
Oznacza to, że stroną postępowania administracyjnego prowadzonego w trybie art. 81c ust. 2 p.b. nie mogą być współwłaściciele nieruchomości sąsiedniej, a więc osoby trzecie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 9 ustawy [7]. Podobnie należy potraktować współwłaściciela nieruchomości, który nie jest uczestnikiem procesu budowlanego związanego z robotami budowlanymi [8]. W związku z powyższym nie ulega wątpliwości, że zażalenie na postanowienie nakładające obowiązek dostarczenia odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz również będzie przysługiwać odpowiednio: uczestnikom procesu budowlanego, właścicielowi oraz zarządcy obiektu budowlanego.
Postanowienie wydawane na podstawie art. 81c ust. 2 p.b. służy zebraniu materiału dowodowego na potrzeby już prowadzonego postępowania lub też materiału weryfikującego potrzebę wszczęcia postępowania, na przykład w sprawie niewłaściwego stanu technicznego obiektu budowlanego [9]. W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreślono, że wykonanie obowiązku określonego w art. 81c ust. 2 p.b. nie zwalnia organu od oceny przedłożonych dowodów oraz nie upoważnia do bezrefleksyjnej akceptacji przyjętych w opinii wniosków, ponieważnie determinuje w sposób bezwzględny treści kolejnych rozstrzygnięć. To na organie, a nie na autorze opinii, spoczywa obowiązek dokonania prawidłowych ustaleń w sprawie i pełna ocena zebranych dowodów w kontekście obowiązujących regulacji prawnych [10].
Przypisy:
[1] Tekst jedn. z 2016 r., poz. 290 ze zm., dalej również jako p.b.
[2] Zob. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 12 października 2016 r., II SA/Bd 613/16 (LEX nr 2152067); wyrok WSA w Krakowie z dnia 30 sierpnia 2016 r., II SA/Kr 732/16 (LEX nr 2120627); wyrok WSA w Szczecinie z dnia 10 czerwca 2016 r., II SA/Sz 155/16 (LEX nr 2098448).
[3] Zob. wyrok WSA w Krakowie z dnia 12 maja 2016 r., II SA/Kr 1180/15 (LEX nr 2050176).
[4] Zob. wyrok WSA w Krakowie z dnia 30 sierpnia 2016 r., II SA/Kr 732/16 (LEX nr 2120627).
[5] Wyrok NSA z dnia 20 listopada 2015 r., II OSK 384/14 (LEX nr 1990915).
[6] Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 6 marca 2014 r., II SA/Bk 607/13 (LEX nr 1513102).
[7] Wyrok WSA w Łodzi z dnia 8 listopada 2013 r., II SA/Łd 818/13 (LEX nr 1398559).
[8] Wyrok WSA w Warszawie z dnia 3 listopada 2015 r., VII SA/Wa 2821/14 (LEX nr 1941406).
[9] Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 14 marca 2012 r., II SA/Gl 691/11 (LEX nr 1138434).
[10] Wyrok WSA w Łodzi z dnia 5 czerwca 2013 r., II SA/Łd 67/13 (LEX nr 1334932)..