Trybunał rozpatrzył w środę zgodność z konstytucją przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych dotyczących zasad przekształceń spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w odrębną własność lokalu, czyli tzw. uwłaszczeń lokali spółdzielczych. Zgodnie z zaskarżoną regulacją, spółdzielnie były zobowiązane do przeniesienia prawa własności lokalu, w przypadku gdy inicjacja postępowania uwłaszczeniowego nastąpiła od 31 lipca 2007 r. do 29 grudnia 2009 r. I trybunał uznał ją za zgodną z Konstytucją.
Spór o mieszkanie warte 500 tys. zł
Skargę w tej sprawie złożyła spółdzielnia mieszkaniowa, która na mocy przepisów zaskarżonej ustawy została zobowiązana do nieodpłatnego przeniesienia, na rzecz jednego ze swoich członków, własności lokalu użytkowego o wartości ponad 500 tys. zł. Spółdzielnia podniosła, że zaskarżony przepis narusza konstytucyjną zasadę poprawnej legislacji w związku ochroną własności oraz dopuszczalności wywłaszczenia jedynie na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. Zarzuciła też, że na mocy zaskarżonego przepisu ustawodawca nakazał dalsze stosowanie niekorzystnych dla spółdzielni rozliczeń między spółdzielnią a osobami uwłaszczonymi chociaż - jak wskazano - o niekonstytucyjności tych zasad już wcześniej orzekł TK.
Spółdzielnia wskazała też, że na podstawie zakwestionowanego przez nią przepisu utraciła własność do części budynku i prawa wieczystego użytkowania części gruntu, zaś utrata tych praw nie została w żaden sposób jej zrekompensowana.
Trybunał jednak nie podzielił jej argumentacji.
Uzasadniona ingerencja
W ustnych motywach wyroku sędzia sprawozdawca Piotr Pszczółkowski podkreślił, że Trybunał musiał w tej sprawie ocenić dopuszczalność stosowania do wniosków o uwłaszczenie złożonych od 31 lipca 2007 r. do 29 grudnia 2009 r. zasad, które już wcześniej uznał za wadliwe. W wyroku z 2008 r. (P16/08*) Trybunał orzekł, że przepis dotyczący uwłaszczenia lokali spółdzielczych prowadził do nieproporcjonalnej ingerencji we własność spółdzielni. Wskazał też, że zakres spłat ciążących na osobie ubiegającej się o uwłaszczenie lokalu spółdzielczego prowadził do nieuzasadnionego uprzywilejowania tej osoby względem spółdzielni. Trybunał odroczył jednak termin utraty mocy obowiązującej przez wadliwy przepis o 12 miesięcy. Dzień wcześniej weszła w życie ustawa zmieniająca wadliwy przepis. W nowelizacji znalazł się zaś zaskarżona przez spółdzielnie regulacja.
W środę Trybunał wskazał, że zaskarżony przepis miał doprowadzić do zakończenia – na „starych zasadach" – procesów uwłaszczeniowych zainicjowanych po wejściu w życie ustawy z 2007 r. a niezakończonych przed wejściem w życie ustawy zmieniającej z 2009 r. Zdaniem TK, ustawodawca zgodnie ze standardami poprawnej legislacji wprowadził rozwiązanie przejściowe, które było niezbędne dla prawidłowego wykonania wyroku TK. - Ponadto ingerencja w prawo własności przysługująca spółdzielniom mieszkaniowym było w tym przypadku proporcjonalne i uzasadnione innymi wartościami konstytucyjnymi - wyjaśnił sędzia Pszczółkowski.
Nie można pozbawiać prawa
Trybunał wskazał też, że uwzględnienie przez niego skargi prowadziłoby do pozbawienia osób - które dokonały wszystkich stosownych rozliczeń i złożyły stosowny wniosek między 31 lipca 2007 r. oraz 29 grudnia 2009 r. - możliwości dochodzenia przed sądem uwłaszczenia lokali na zasadach obowiązujących w tym okresie.
- Stanowiłoby to nieuzasadnioną ingerencję w przysługujące im maksymalnie ukształtowane ekspektatywy prawa własności lokali, które podlegają ochronie na podstawie art. 2 Konstytucji. Stawiałoby też te osoby w sytuacji gorszej niż osoby, z którymi spółdzielnie mieszkaniowe, działając w zgodzie z obowiązującym prawem, zawarły umowy o przeniesienie własności lokali - zaznaczono w uzasadnieniu.
Więcej o istocie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przeczytaj w SIP LEX* w komentarzu Anny Kamińskiej >>
Trybunał wydał wyrok w tej sprawie w pełnym składzie, któremu przewodniczyła prezes TK Julia Przyłębska. Zdanie odrębne do wyroku Trybunału zgłosił sędzia TK Mariusz Muszyński. Skierował on zastrzeżenia do sposobu rozstrzygnięcia sprawy.
PAP/jol
------------------------------------------------------------------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.
Prawo spółdzielcze. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz >>