Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego nakazał rozbiórkę altany o powierzchni ok. 40,35 m2 zbudowanej na terenie rodzinnego ogródka działkowego. W uzasadnieniu wskazał, że nie została ona ani zgłoszona, ani objęta pozwoleniem na budowę. Stwierdził też, że jej legalizacja nie jest możliwa z uwagi na jej niezgodność z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz przepisami ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych. Organ uznał, że jest to samowola budowlana i nakazał rozbiórkę. Inwestor odwołał się do wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego, a ten utrzymał decyzję powiatowego inspektora w mocy. Uznał, że nakazanie rozbiórki było zasadne i prawidłowe. Budowa bowiem powinna zostać poprzedzona uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na budowę. Ponadto zgodnie z przepisami niedopuszczalne było zlokalizowanie na terenie ogródka działkowego zabudowy o powierzchni przekraczającej 35m2.
Inwestor wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego i materialnego. Organy bowiem nie rozważyły możliwości częściowej rozbiórki w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne w celu przywrócenia stanu zgodnego z prawem.
Samowola budowlana w polskim prawie budowlanym
WSA uznał, że skarga inwestora jest zasadna. Sąd wskazał, ze nakaz rozbiórki jest sankcją prawną najdalej idącą w ramach przepisów Prawa budowlanego. Zastosowanie tej sankcji rodzi nieodwracalne lub trudne do odwrócenia skutki. Dlatego nie można jej stosować w sytuacjach, w których istnieje możliwość doprowadzenia obiektu do stanu zgodnego z prawem.
Sąd podkreślił, że nie ma przeszkód, aby nakazać rozbiórkę części obiektu zwłaszcza, gdy jest on na tyle samodzielny i niezależny, że może być rozebrany bez istotnej szkody dla pozostałej części. Organy nadzoru budowlanego powinny stosować środki proporcjonalne do naruszeń prawa. Dlatego jeżeli istnieje możliwość doprowadzenia obiektu do stanu zgodnego z prawem, przez jego częściowe rozebranie, to organy powinny tę możliwość rozważyć w pierwszej kolejności.
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 15 lutego 2018 r., sygn. akt VII SA/Wa 1034/17
