Już od września ubiegłego roku ustawodawca stopniowo wprowadzał kolejne narzędzia służące większej ochronie substancji zabytkowej. Miała temu służyć choćby tzw. ochrona tymczasowa, czyli objęcie ochroną obiektów już w trakcie trwania procedury wpisywania do rejestru zabytków, a nie dopiero po wydaniu ostatecznej decyzji.

Nowy rok dla zabytków
Dodatkową ochronę obiektów zabytkowych wprowadziła, obowiązująca od 1 stycznia br., nowelizacja ustawy o ochronie zabytków. Oprócz dotychczasowych kar pozbawienia wolności, ograniczenia wolności lub grzywny, wprowadzono również, stosowane zamiennie, administracyjne kary pieniężne w wysokości od 500 do 2000 zł.
Grożą one to m.in. za niepowiadomienie o:
– uszkodzeniu, zniszczeniu, zaginięciu lub kradzieży zabytku,
– zagrożeniu dla zabytku,
– zmianach dotyczących stanu prawnego zabytku,
– uniemożliwianie lub utrudnianie dostępu do zabytku.

Niewykonanie zaleceń pokontrolnych zagrożone jest karą pieniężną od 500 zł do 50.000 zł. Natomiast najwyższe kary - bo od 500 zł do 500.000 zł - przewidziane są za:
- wykonywanie prac, badań i robót budowlanych przy zabytkach bez pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków lub Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego;
- wykonywanie prac, badań i robót budowlanych niezgodnie z zakresem lub warunkami określonymi w pozwoleniu wojewódzkiego konserwatora zabytków lub pozwoleniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Administracyjne kary pieniężne nakłada wojewódzki konserwator zabytków lub Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wydając decyzję administracyjną w tym zakresie. Więcej na temat rozszerzonej ochrony zabytków mogą Państwo przeczytać w naszej publikacji w komentarzu Większe środki nadzoru w zakresie ochrony zabytków.

Ochrona tymczasowa
Ochrona tymczasowa ma wykluczyć popularny proceder wyburzania bądź celowego niszczenia budynków dla pozyskania działki pod budowę w trakcie trwania procedury rejestrowej. Wszczęcie bowiem postępowania rejestrowego nie stanowiło do tej pory praktycznie żadnej ochrony. Obecnie już od pierwszego dnia wszczęcia postępowania w sprawie wpisu zabytku do rejestru do dnia, w którym decyzja w tej sprawie stanie się ostateczna - przy zabytku, którego dotyczy postępowanie - zabrania się prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich, robót budowlanych i podejmowania innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany jego wyglądu (dodany art. 10a u.o.z.).