Ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (Dz. U. z 2013 r., poz. 829) wprowadzono zmiany do ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287) – dalej p.g.k., obejmujące m. in. nowe zasady nadawania uprawnień dla osób wykonujących zawód geodety. Główna zmiana polega na likwidacji dotychczasowego obowiązku przeprowadzenia egzaminu jako warunku nadania uprawnień zawodowych w danym zakresie.

Jak stanowi art. 45 p.g.k., uprawnienia zawodowe na wniosek osoby zainteresowanej uzyskaniem tych uprawnień, nadaje Główny Geodeta Kraju. Wniosek o nadanie uprawnień zawodowych może dotyczyć tylko jednego z zakresów, o których mowa w art. 43 p.g.k., tj.:
1) geodezyjnych pomiarów sytuacyjno-wysokościowych, realizacyjnych i inwentaryzacyjnych;
2) rozgraniczania i podziałów nieruchomości (gruntów) oraz sporządzania dokumentacji do celów prawnych;
3) geodezyjnych pomiarów podstawowych;
4) geodezyjnej obsługi inwestycji;
5) geodezyjnego urządzania terenów rolnych i leśnych;
6) redakcji map;
7) fotogrametrii i teledetekcji.

Dodać przy tym od razu należy, że złożenie przez osobę zainteresowaną wniosku w jednym zakresie, nie wyłącza możliwości złożenia przez nią wniosku o nadanie uprawnień zawodowych w innym zakresie, z tym że będzie on rozpatrywany w kolejnym, odrębnym postępowaniu kwalifikacyjnym.

Do wniosku o nadanie uprawnień zawodowych dołącza się dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań przewidzianych dla uzyskania danych uprawnień (wymienionych w art. 44 p.g.k. lub art. 44a p.g.k.), a także potwierdzenie wniesienia opłaty za przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego. Wniosek o nadanie uprawnień zawodowych jest sprawdzany pod względem formalno-prawnym, a w razie konieczności wzywa się osobę zainteresowaną do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Wniosek nieuzupełniony w terminie pozostawia się bez rozpoznania.

Szczegóły dotyczące procedury kwalifikacyjnej określają nowo dodane art. 45a-45h p.g.k. W świetle tych przepisów, postępowanie kwalifikacyjne (w ramach którego dokonuje się stwierdzenia spełnienia przez osobę zainteresowaną wymagań określonych w przepisach p.g.k.) obejmuje dwa etapy. W ramach tzw. części wstępnej, weryfikowane są dokumenty składane wraz z wnioskiem. Natomiast w tzw. części sprawdzającej, przeprowadza się egzamin ze znajomości przepisów w dziedzinie geodezji i kartografii. Tej ostatniej części nie prowadzi się wobec osób posiadających odpowiednie wykształcenie (o którym mowa w art. 44 ust. 3 p.g.k. i art. 44a ust. 1 pkt 3 i ust. 3 p.g.k.).

Stosownie do art. 45b. ust. 1 i 2 p.g.k., postępowanie kwalifikacyjne prowadzi komisja kwalifikacyjna do spraw uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii, powoływana i odwoływana przez Głównego Geodetę Kraju. W jej skład wchodzą m. in. przedstawiciele stowarzyszeń społeczno-zawodowych działających w dziedzinie geodezji i kartografii. Wniosek o nadanie uprawnień zawodowych Główny Geodeta Kraju przekazuje komisji kwalifikacyjnej po dokonaniu sprawdzenia pod względem formalno-prawnym. Dzień przekazania wniosku komisji kwalifikacyjnej jest równocześnie dniem wszczęcia postępowania kwalifikacyjnego (art. 45c. ust. 1 i 2 p.g.k.).

Przepisy p.g.k. regulują też w sposób szczegółowy kwestie związane z opłatą za przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego (art. 45d p.g.k.). Jak wynika z tego przepisu, wysokość opłaty za przeprowadzenie tego postępowania nie może być większa niż połowa wysokości kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego (jest ono ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). W przypadku, gdy postępowanie kwalifikacyjne obejmuje tylko część wstępną, wysokość opłaty nie może być większa niż 20% opłaty ustalonej zgodnie z zasadami, o których mowa powyżej.

Omawiane przepisy przewidują też możliwość zwrotu uiszczonej opłaty. Jak stanowi art. 45d ust. 4 p.g.k., wniesiona opłata za przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego podlega zwrotowi:
1) w całości, w przypadku gdy osoba zainteresowana nie później niż w terminie 14 dni przed wyznaczoną datą przeprowadzenia części wstępnej wycofa wniosek o nadanie uprawnień zawodowych;
2) za część sprawdzającą znajomość przepisów w dziedzinie geodezji i kartografii, w przypadku gdy osoba zainteresowana:
a) nie została dopuszczona do egzaminu,
b) nie przystąpiła do egzaminu w wyznaczonym terminie z przyczyn losowych i złożyła udokumentowany wniosek o zwrot opłaty w terminie 7 dni od wyznaczonej daty egzaminu.

Jak wynika z art. 45e. p.g.k., postępowanie kwalifikacyjne w sprawie nadania uprawnień zawodowych trwa nie dłużej niż 4 miesiące od dnia jego wszczęcia, a w przypadku postępowania obejmującego tylko część wstępną – nie dłużej niż 2 miesiące. Po zakończeniu postępowania kwalifikacyjnego Główny Geodeta Kraju wydaje osobie zainteresowanej świadectwo stwierdzające nadanie uprawnień zawodowych i wpisuje ją do centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia zawodowe. Odmowa nadania uprawnień zawodowych następuje w drodze decyzji. Główny Geodeta Kraju niezwłocznie informuje osobę zainteresowaną o dokonaniu wpisu do centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia zawodowe (art. 45f. p.g.k.).

Prawo do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii nabywa się z dniem wpisu do centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia zawodowe. Rejestr ten prowadzi Główny Geodeta Kraju. W rejestrze wpisuje się następujące dane dotyczące osób, którym nadano uprawnienia zawodowe:
1) numer kolejny wpisu;
2) nazwisko i imię (imiona);
3) imię ojca;
4) datę i miejsce urodzenia;
5) numer PESEL albo rodzaj i numer dokumentu tożsamości w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL;
6) adres zamieszkania;
7) wykształcenie;
8) numer świadectwa;
9) zakresy posiadanych uprawnień zawodowych i daty nadania;
10) informacje o rodzajach orzeczonych kar dyscyplinarnych, w tym datę wydania i numer decyzji o ukaraniu oraz odpowiednio okres, na który kara została orzeczona;
11) informacje o wykreśleniach z rejestru oraz przyczynach tych wykreśleń.


W rejestrze wpisuje się również dane dotyczące osób, którym uznano kwalifikacje do wykonywania zawodów regulowanych w dziedzinie geodezji i kartografii na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w ustawie z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (art. 45g. p.g.k.).

Przepis art. 46 p.g.k. zawiera katalog kar dyscyplinarnych, jakie mogą być nałożone na osoby wpisane do centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia zawodowe. Kary nakładane są w razie umyślnego naruszenia obowiązku wykonywania zadań z należytą starannością, zgodnie z zasadami współczesnej wiedzy technicznej i obowiązującymi przepisami prawa.

Katalog kar przewiduje:
1) udzielenie upomnienia;
2) udzielenie nagany z wpisem do centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia zawodowe;
3) zawieszenie wykonywania uprawnień zawodowych na okres od 6 miesięcy do roku;
4) zawieszenie wykonywania uprawnień zawodowych do czasu ponownego przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego z wynikiem pozytywnym;
5) odebranie uprawnień zawodowych, dopuszczając możliwość ubiegania się o ponowne ich uzyskanie po upływie 3 lat od dnia ich odebrania.
W powyższych sprawach orzeka, w drodze decyzji, Główny Geodeta Kraju, na wniosek wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego.

Przepisu ustawy p.g.k. przewidują też możliwość orzeczenia przez Głównego Geodetę Kraju, w drodze decyzji, o pozbawieniu uprawnień zawodowych. Orzeczenie tej najsurowszej kary następuje w przypadku utraty przez osobę posiadającą uprawnienia zawodowe zdolności do czynności prawnych, albo skazania za przestępstwo przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, za przestępstwo przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, za przestępstwo przeciwko mieniu, za przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu, za przestępstwo przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe (art. 46 ust. 3 p.g.k.). W takim przypadku następuje wykreślenie danej osoby z centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia zawodowe. Wykreślenie z tego rejestru następuje również w przypadku sądowego zakazu wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii lub sądowego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie prac geodezyjnych i kartograficznych, a także w razie nałożenia kary polegającej na zawieszeniu wykonywania uprawnień zawodowych lub odebrania uprawnień zawodowych. Wykreślenie z centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia zawodowe następuje też w razie śmierci osoby, która była do takiego rejestru wpisana.

Przeczytaj też artykuł pt. Uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji po deregulacji>>>